بررسی ویژگی های تصویری و مضمونی نسخه های خطی مصور دورۀ ایوبیان

Authors

مهناز شایسته فر

محمد خزایی

رضوان خزایی

abstract

در فاصلۀ سده های پنجم و اوایل هفتم هجری، سرزمین های شرق مدیترانه دچار آشفتگی سیاسی شده بود و حملات صلیبیان نیز به این آشفتگی دامن می زد. با قدرت یافتن صلاح الدّین ایوبی در نیمۀ دوم سدۀ ششم اوضاع سیاسی تاحدی بهتر شد. دورۀ ایوبیان، نه تنها درزمینۀ کشورگشایی و دستاوردهای جنگی، بلکه ازنظر فرهنگی نیز کارآمد بود. آنان راه های جدیدی به دنیای هنر گشودند، ولی حکومتشان بسیار کوتاه بود. ازاین رو، دورۀ ایوبیان بیشتر به لحاظ داشتن نقشی رابط بین سبک های سلجوقی و مملوکی اهمیت دارد. به علت ناهماهنگی هنر و سیاست در این دوره هیچ سبک واحدی برای نگارگری خلق نشد. ازجمله نسخه های مصور باقی مانده از دورۀ ایوبیان نسخه ای از کلیله و دمنه، مقامات حریری و کتاب مختارالحکم و محاسن الکلم است. اهدافی که در این مقاله مدنظر است، آشنایی با ویژگی ها و شاخصه های نگارگری دورۀ ایوبیان و شناخت مضامین نسخه های مصور این دوره از طریق بررسی نگاره های باقی مانده از آن است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و گردآوری مطالب به روش کتابخانه ای انجام شده است. بررسی سه نسخۀ مصور این دوره نشان می دهد که در این نسخه ها تمام تصاویر در وسط صفحه قرار گرفته و در بالا و پایین آن ها نوشته هایی از متن کتاب به عربی وجود دارد. در برخی از نگاره ها حرکت و پویایی و زندگی در عناصر تصویر دیده می شود، ولی به طورکلی روح حاکم بر تصویر سکون و بی تحرکی است. درختان و گیاهان در این نگاره گل وبرگ های عجیب و ناشناخته دارند و درعین حال ازلحاظ بصری ساده و برگرفته از گیاهان آن نواحی اند. شاخصۀ آخر استفاده از عناصر نمادگونه برای نشان دادن چیزی یا جایی یا حتی مفهومی نظیر درخت خرما (نماد حاصلخیزی)، بوتۀ خار (نماد اندوه و گناه)، پرندۀ دریایی (به نشانۀ وجود آب) و بلبل (به نشانۀ وجود چمنزار) است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی ویژگی‌های تصویری و مضمونی نسخه‌های خطی مصور دورۀ ایوبیان

در فاصلۀ سده‌های پنجم و اوایل هفتم هجری، سرزمین‌های شرق مدیترانه دچار آشفتگی سیاسی شده بود و حملات صلیبیان نیز به این آشفتگی دامن می‌زد. با قدرت‌یافتن صلاح‌الدّین ایوبی در نیمۀ دوم سدۀ ششم اوضاع سیاسی تاحدی بهتر شد. دورۀ ایوبیان، نه‌تنها درزمینۀ کشورگشایی و دستاوردهای جنگی، بلکه ازنظر فرهنگی نیز کارآمد بود. آنان راه‌های جدیدی به دنیای هنر گشودند، ولی حکومتشان بسیار کوتاه بود. ازاین‌رو، دورۀ ایو...

full text

بررسی ویژگی های نگارگری نسخ خطی مصور با تاکید بر نسخه مصوّر یوسف(ع) و زلیخا درکتابخانه مرکزی تبریز

نسخ خطی و هنر نگارگری ایرانی- اسلامی همواره زبان گویای فرهنگ و تمدن بزرگ ایرانی بوده و حفظ و نگهداری این آثار و گنجینه‌های ارزشمند در موزه‌ها و کتابخانه‌های ایران و جهان گام بزرگی در جهت حفظ و ارتقاء فرهنگ اسلامی- ایرانی است.  نسخ خطی مصور کتابخانه مرکزی تبریز  نیز به لحاظ قدمت، محتوی، تجلید و تزیینات، منحصر به فرد است و قابلیت پژوهش دارند. بنابراین مساله پژوهش حاضر یافتن ویژگی­های زیباشناسی نگ...

full text

بررسی ویژگی های روان سنجی نسخه فارسی

پیش‌زمینه و هدف: سرطان به‌عنوان بیماری مزمن و تهدیدکننده زندگی نیاز به ظرفیت تاب‌آوری قوی دارد. بررسی اثربخشی مداخلات انجام‌شده در زمینه ارتقای تاب‌آوری نوجوانان مبتلا به سرطان، مستلزم وجود ابزار مناسب برای اندازه‌گیری این مفهوم است. این مطالعه باهدف روان‌سنجی نسخه فارسی "مقیاس تاب‌آوری کانر-دیویدسون" در نوجوانان مبتلا به سرطان انجام‌شده است. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر یک مطالعه‌ی روش‌شناسی می‌ب...

full text

نسخه ی خطی مناقب علوی میر حسین علی تالپور و ویژگی های آن

آخرین دوره ی رشد و شکوفایی زبان فارسی در سند به امرای تالپور ختم می شود که در قرن سیزدهم هجری قمری در حیدر آباد سند فرمانروایی داشتند و علاوه بر اینکه زبان فارسی زبان رسمی و درباری آنان بود، تألیفات عدیده ای به این زبان از خود بر جای گذاشتند؛ تألیفاتی که در شمار آخرین آثار بازمانده ی فارسی در پاکستان محسوب می شود. یکی از این آثار مناقب علوی است که در مناقب و فضایل امیر مؤمنان حضرت علی (ع) در ح...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
فصلنامه نگره

Publisher: دانشگاه شاهد

ISSN 1735-4560

volume 7

issue 23 2012

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023